Hoogbegaafdheid
​
​
​
De manier van denken van mensen met een zeer hoog IQ lijkt fundamenteel te verschillen van de denkwijze van mensen met een IQ dat dichter bij het gemiddelde zit. Dit IQ is niet simpelweg méér van de intelligentie die iedereen bezit, maar fundamenteel een andere manier van denken. Veel hoogbegaafden kunnen niet alleen sneller denken en meer onthouden, maar hebben een andere manier van leren en een andere manier van problemen benaderen.
​
Bij hoogbegaafden zorgen een kritische instelling, het gevoel voor rechtvaardigheid en autonomie ervoor dat regels om uitleg vragen en niet zonder meer worden opgevolgd.
​
Eigenschappen zoals perfectionisme, rechtvaardigheidsgevoel, sensitiviteit, een kritische instelling en sterke autonomie hebben invloed op het communiceren en het leren. Een hoogbegaafd kind of volwassene kan bijvoorbeeld langer wachten met praten, om te luisteren, observeren en een weloverwogen, onafhankelijke mening te kunnen vormen. De verbale reactie is meer begrijpend dan oordelend.
​
Hoogbegaafdheid kan zich uiten zich in de spraak- en taalontwikkeling van het jonge kind.
Door perfectionisme kan het kind bijvoorbeeld situaties uit de weg gaan, omdat de uitspraak of het taalgebruik niet perfect zal zijn. Het kind kan op school moeite hebben met automatiseren van leerstof.
Soms is slordigheid of nonchalance voor het kind dan een uitweg voor problemen.
Het kan zijn dat een hoogbegaafd kind relatief laat in de ontwikkeling de "eerste woordjes" zegt.
Dit zijn dan vaak meteen zinsdelen of zinnen.
​
​
​
​
​
​
​
​
Er kan sprake zijn van selectief mutisme. In de ene situatie praat het kind volop, namelijk daar waar het zich veilig voelt.
In de andere situatie praat het kind (bijna) niet, omdat het geen verbondenheid of aansluiting voelt.
​
Bij het hoogbegaafde kind zorgen de gevoeligheid en de leerstijl (observeren, cognitief analyseren en bedenken hoe het moet) voor een ander verloop in de spraak- en taalontwikkeling en een andere behoefte in verbale communicatie, dan bij het niet hoogbegaafde kind.
​
Logopedisch !
Ook voor hoogbegaafde kinderen en volwassenen is er logopedie op maat.
​
Het kind kan door de behoefte aan autonomie betrokken willen zijn in het eigen leerproces en wil wellicht zelf richting geven aan het leren; invloed hebben in hoe en wat het leert en zicht hebben op de eigen vooruitgang.
Joep (15 jaar, gymnasium eindexamen):
" Waarom is dit bij mij een stijlfout
en bij een beroepsschrijver een stijfiguur ?! "
Roos (17 jaar, muziekberoepsopleiding):
" Ik wilde geen les,
want ik wist niet wat ik wilde leren.
Nu ik weet wat ik wil leren, wil ik les ! "
"Top down" leren
Kinderen en (jong-)volwassenen die "top down" denken, zien graag de verbondenheid tussen kennis bij het verwerven ervan.
In de logopedie kunnen wij de leerstof "top down" aanbieden: van het groter geheel naar de details . Wij wisselen daarbij tussen verschillende kennisgebieden, zodat de leerstof inspirerend is en makkelijk te onthouden. Deze manier sluit aan bij hoogbegaafden.
Dit is heel anders dan "bottom up" leren: het stap voor stap vanaf onderaan beginnen.
Sommige hoogbegaafden zijn meer generalisten, anderen meer detaillisten in het denken en leren. Hier houden wij in de logopedie rekening mee.
